Heb je last van opstartklachten als je uit je stoel opstaat? Heb je regelmatig pijn aan je heup of lies? Laat je fysiotherapeut/huisarts en – als het nodig is – orthopeed de situatie tijdig beoordelen. Als er sprake is van heupartrose (slijtage van de heup), is het van belang dat je maatwerk begeleiding en behandeling krijgt om erger te voorkomen. Kom je op tijd, dan is de kans van slagen op een conservatieve behandeling (zonder operatie) namelijk groter.

In dit blog ontdek je wat de oorzaken en klachten zijn bij heupartrose en wat de fysiotherapeut voor je kan betekenen. Ook lees je welke oefeningen je zelf kunt doen en hoe een behandeltraject eruit kan zien.

Wat is heupartrose?

Bij heupartrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen in het heupgewricht achteruit. Dit kraakbeen werkt normaal gesproken als een schokdemper en zorgt voor een soepele beweging van het gewricht. Bij artrose wordt het kraakbeen dunner of verdwijnt het zelfs helemaal, waardoor het contactmoment tussen twee botstukken vergroot wordt, wat pijnklachten kan veroorzaken.

Welke klachten heb je bij slijtage van de heup?

De symptomen van heup artrose verschillen per patiënt, de meest voorkomende klachten zijn:

  • Pijn in de lies, bil of binnenkant bovenbeen;
  • Opstartklachten: stijfheid in de heup, vooral na een periode van rust, bijvoorbeeld na het slapen of autorijden;
  • Moeite met dagelijkse activiteiten zoals traplopen, bukken of opstaan uit een stoel;
  • Vermindering van de bewegingsvrijheid van de heup.

Vaak beginnen de klachten mild, maar ze kunnen na verloop van tijd erger worden. Het is belangrijk om bij aanhoudende klachten je fysiotherapeut tijdig te raadplegen. Hij/zij zal – als het nodig is – je verwijzen naar je huisarts.

Oorzaken van heupartrose

Heupartrose kan ontstaan door:

  • Ouder worden:
  • Ernstig overgewicht;
  • Jarenlange overbelasting, bijvoorbeeld door zwaar werk of intensief sporten;
  • Overbelasting door een aandoening, zoals reumatoïde artritis;
  • Letsel: een eerdere blessure of operatie kan de kans op artrose vergroten;
  • Aangeboren heupafwijkingen, zoals heupdysplasie (niet goed ontwikkeld heupgewricht.

Welke oefeningen kan ik doen bij heupartrose?

Het is altijd verstandig om eerst contact op te nemen met je huisarts of fysiotherapeut. Hij/zij beoordeelt in hoeverre er risico is op artrose, in welke mate en of aanvullend onderzoek nodig is.

Welke oefeningen je kunt doen, hangt af van het type klachten dat je ervaart. Na diagnose door de arts en de intake inclusief onderzoek door de fysiotherapeut krijg je een persoonlijk behandel- en trainingsprogramma.

Er zijn verschillende manier om te trainen, het belangrijkste is dát je traint. Hierbij moet de nadruk liggen op ‘low resistance’ training, wat inhoudt dat je binnen bepaalde normen traint en vooral geen napijn hebt. Hierin kan de fysiotherapeut je begeleiden.

Op basis van je situatie kun je bijvoorbeeld het advies krijgen om te wandelen, steppen of fietsen. Dit zijn allemaal cyclische/ronde bewegingen waarmee je de smering van het gewricht stimuleert. Daarnaast kun je – met begeleiding – kracht- en cardiotraining doen. Zorg verder voor een gezond gewicht en pas eventueel je voeding aan.

Behandelen van heupartrose zonder operatie (conservatieve fysiotherapie)

Fysiotherapie speelt een belangrijke rol bij het verminderen van de klachten en het verbeteren van de functionaliteit van het gewricht. De fysiotherapeut beoordeelt hoeveel bewegingsmogelijkheden je hebt en of er eventueel beperkingen zijn.

Binnen onze praktijk kijken we altijd naar het gehele lichaam – van enkels tot schedel: zijn er beperkingen binnen bepaalde myofasciale bindweefsellijnen, waar is spierspanning aanwezig, waar zitten knooppunten die de klachten mogelijk verergeren? Als het mogelijk is, verminderen we de spierspanning via myofasciale technieken, waaronder mobilisaties of dry needling, zodat de energieoverdracht binnen het lichaam geoptimaliseerd wordt. Dit kan tot klachtenvermindering en grotere bewegingsvrijheid leiden.

Vervolgens volg je een programma dat gericht is op het activeren van je kracht, conditie en functionaliteit.

De fysiotherapiebehandeling kan bestaan uit:

  • Oefentherapie: gerichte oefeningen om de vijf grote spiergroepen te versterken en de mobiliteit te verbeteren;
  • Aerobe trainingen: opbouw van laag-intensieve trainingen, zoals wandelen, joggen, zwemmen en fietsen/wielrennen;
  • Houdingsadvies: tips om dagelijkse bewegingen op een verantwoorde manier uit te voeren;
  • Pijnverlichting: behandelingen zoals mobilisaties om de pijn te verminderen;
  • Bewegingsanalyse: de fysiotherapeut beoordeelt je looppatroon en bewegingen om eventuele aanpassingen te maken.

Ben je onder behandeling van een specialist, dan koppelt de fysiotherapeut na zes tot acht weken de voortgang terug aan de medisch specialist. Daarna beslist de orthopeed in overleg met jou of het conservatieve traject wordt voortgezet of dat gekozen wordt voor een operatief traject.

Is behandeling zonder operatie afgerond en wil je het effect van de fysiotherapie behouden? Ontdek dan onze small group training , waarbij je traint onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Behandelen van heupartrose met operatie (pre- en postoperatieve fysiotherapie)

In sommige gevallen is een operatie, zoals een heupprothese, onvermijdelijk. Dit wordt overwogen als de pijn en bewegingsbeperkingen ernstig zijn en (fysiotherapeutische) behandelingen onvoldoende effect hebben gehad.

Om zo goed mogelijk de operatie in te gaan, is trainen heel belangrijk. Hierdoor maak je vast kennis met de oefeningen die je doet én herstel je sneller na de operatie.

In de eerste periode na de operatie komt de fysiotherapeut aan huis om te beoordelen hoe je herstelt, je te activeren om – binnen de mogelijkheden – te bewegen én het wondherstel te volgen. Ook biedt de fysiotherapeut adviezen om je thuis zo goed mogelijk te redden in de eerste dagen/weken na de operatie. De adviezen zijn uiteraard afgestemd op jouw specifieke heupoperatie – een ingreep aan de voor- of achterzijde.

Afhankelijk van je situatie stelt de fysiotherapeut in samenspraak met jou een persoonlijk behandelplan voor je op. Dit kan variëren van de dagelijkse handelingen uitvoeren – inclusief wandelen en fietsen – tot het intensief beoefenen van je favoriete sport. Tussentijds houdt de fysiotherapeut goed in de gaten hoe je heup herstelt en of de beweeglijkheid van je heup voldoet aan de verwachtingen.

De behandeling bestaat onder meer uit:

  • Begeleiding bij het afbouwen van de krukken en dagelijkse handelingen (traplopen, in- en uit bed komen);
  • Opbouwen dynamisch gangpatroon (zonder krukken) na ongeveer zes weken – afhankelijk van de patiënt;
  • Gefaseerd opbouwen van belasting van het heupgewricht;
  • Training gericht op kracht, conditie, stabiliteit en balans.

De oefeningen zijn in elk geval gericht op de vijf grote spiergroepen van het been, zodat de stabiliteit van het gehele been verbetert en de heup sterker kan worden.

De metingen tijdens het revalidatieproces

De fysiotherapeut voert tijdens het revalidatieproces regelmatig metingen uit om – via objectieve meeteenheden – inzicht te krijgen in het herstel. Ook dit is maatwerk: we kijken welke meetinstrumenten voor jou het meest relevant zijn op basis van factoren als leeftijd, voorgeschiedenis, fitheid en doelen.

Hoelang duurt het herstel na een nieuwe heup?

De lengte van het traject bij de fysiotherapeut is afhankelijk van je conditie voorafgaande aan de operatie en je persoonlijke doelen. Gemiddeld duurt het revalidatietraject zes tot twaalf maanden met een behandelfrequentie van twee tot (later) één keer per week. Ook hangt de lengte af van de mate waarin je thuis oefent en de voortgang van herstel.

Een van de mogelijkheden om de spiergroepen en het effect van de fysiotherapie te behouden, is small group training, onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Vergoeding van fysiotherapie bij een heupartrose (conservatief of rondom een operatie)

  • Vanuit de basisverzekering krijg je tot twaalf behandelingen vergoed voor oefentherapie onder begeleiding van een fysiotherapeut.
  • Postoperatieve fysiotherapie wordt maximaal een jaar vergoed bij chronische indicatie door je medisch specialist. De chronische code geldt vanaf de 21e behandeling. Voor de eerste twintig behandelingen moet je dus zelf betalen of je bent hiervoor (deels) aanvullend verzekerd.

Je betaalt ook eigen risico als dit nog niet is verbruikt. Controleer altijd de specifieke voorwaarden en vergoedingen van jouw zorgverzekeraar.

Samengevat kun je bij beginnende heupklachten – als je er tijdig bij bent – vaak erger voorkomen. Blijf verantwoord bewegen en zorg voor een gezond gewicht. Maak een afspraak bij je fysiotherapeut om je klachten te laten beoordelen en vervolgstappen te nemen die bij jouw situatie passen.

Vragen of advies? Bel gerust met onze praktijk of stuur een whatsapp!