Heb je het vermoeden dat je ischias hebt? In onze praktijk doen we eerst een grondige analyse om te kijken of het echt om ischias gaat of dat er een ander probleem speelt. Want wist je dat de term ischias voor veel verschillende problemen in hetzelfde gebied wordt genoemd? En dat is niet altijd terecht.
In dit blog lees je wat ischias precies is, wat je er zelf aan kunt doen en hoe de fysiotherapeut je kan helpen om de klachten zo snel mogelijk te verhelpen en voorkomen.
Wat is ischias?
Ischias is een verzamelnaam voor vervelende uitstralende zenuwpijn in één been. Deze pijn is niet altijd aanwezig, maar doet zich juist voor bij verschillende bewegingen. Eigenlijk is ischias geen officiële medische term, maar een aanduiding dat een specifieke zenuw – de nervus ischiadicus – geïrriteerd is. De nervus ischiadicus loopt via de bil langs de achterkant van het been naar beneden. De fysiotherapeut kan op basis van een gesprek en onderzoek vaststellen of het echt om een irritatie van de nervus ischiadicus gaat.
De irritatie kan door verschillende oorzaken zijn ontstaan, waarbij de heup, lage rug en/of bekkenregio ook betrokken kunnen zijn. Ischias kan vanzelf overgaan door bijvoorbeeld bepaalde gewoontes aan te passen. Met fysiotherapie krijg je een goede analyse van de oorzaak van je klachten én kun je het herstelproces gericht versnellen.
_(bron: Muscles & Kinesiology)_
Aan de achterzijde van het bekkengebied loopt de ischiadicus zenuw, op de afbeelding aan de rechterzijde te zien als een gele streng. Deze zenuw loopt door naar de voet. En kan door een dwars lopende bilspier ingedrukt worden. Die druk op de zenuw kan vervolgens klachten in het hele been veroorzaken.
Wat voel je als je last hebt van ischias?
Ischias kenmerkt zich door een vervelende uitstralende zenuwpijn in je been en/of bil. Daarnaast kan er ook spierpijn aanwezig zijn. De zenuwpijn begint in je rug en loopt via de bil tot in het been. Het is duidelijk andere pijn dan spierpijn, waarbij je vooral een zwaar gevoel in een spier hebt. Zenuwpijn is erg aanwezig en voelt aan als tintelingen, een dof gevoel, brandende pijn of alsof er beestjes in je been lopen. Dit gevoel is niet continu aanwezig.
Kenmerkende klachten bij ischias zijn:
- Een verhoogde spierspanning in de bilspieren die op de zenuw drukken
- Meer gespannen spieren in de regio van de lage rug, heup en bekken
- Uitstralende zenuwpijn, met name in 1 been
- Toegenomen spierspanning/onbalans in het bekkengebied
Wat zijn de oorzaken van ischias?
Als de nervus ischiadicus geïrriteerd is, kan dit door verschillende oorzaken komen:
- Een ‘verkeerde’ houding waardoor spieren afgekneld raken
- Te weinig afwisseling in de houding (waarbij been- en bilspieren betrokken zijn)
- Langdurige stress
- Algemene verminderde lichamelijke conditie
- Een plotselinge verkeerde buiging of draaibeweging
- Zware belasting van de rug, bijvoorbeeld door langer dan normaal klussen/tuinieren
Grondige analyse door de fysiotherapeut bij het vermoeden van ischias
De fysiotherapeut kan je klachten ‘afpellen’ tot een goede diagnose door een gesprek en grondig onderzoek. Omdat ischias een verzamelterm is, is het van belang om goed de specifieke oorzaken van jouw klachten te achterhalen. Uit het gesprek haalt de fysiotherapeut aanknopingspunten voor de factoren die bijdragen aan de geïrriteerde zenuw. Daarbij hoort ook het uitsluiten van een hernia.
Welke fysiotherapiebehandeling is nodig bij ischias?
Ischias is echt een klacht waarbij je veel baat kunt hebben van fysiotherapie. Door de factoren te analyseren die betrokken zijn bij de klachten stemt de fysiotherapeut de behandeling hierop af, waardoor de kans groter is dat het uiteindelijk beter zal gaan.
De therapie is eerst gericht op het creëren van rust en balans, soepeler bewegen en daarna op training. Eerst moeten daarvoor de hevige pijnklachten verminderen. Ook kan het zijn dat je extra spanning in andere spiergroepen hebt opgebouwd omdat je de aangedane zenuw – bewust of onbewust – wilt ontzien. De therapeut geeft je maatwerk advies om bijvoorbeeld bepaalde bewegingen te vermijden en je houdingen aan te passen. Het verminderen van de spierspanning doet de fysiotherapeut bijvoorbeeld via manuele therapie, mobilisaties, myofasciale technieken en/of dry needling. Dit is afhankelijk van de oorzaak van je klachten en welke behandelmethodes goed bij je passen. Verder ontdek je hoe je zelf thuis je spieren kunt behandelen.
Naast fysiotherapie is soms een combinatie met bekkenfysiotherapie aan te raden. Dit is het geval als er heel veel spanning in het bekkengebied aanwezig is. Na het verdwijnen van de ergste pijnklachten en spierspanning start je met trainen om je rug sterker te maken en terugkerende klachten te voorkomen.
Blijkt dat je klachten samenhangen met stress of ervaar je algemene klachten over het hele lichaam, dan stemt de fysiotherapeut zijn behandeling daarop af. Soms verwijst de fysiotherapeut naar de huisarts, bijvoorbeeld bij krachtuitval of als er onvoldoende resultaat is bereikt na 12 weken fysiotherapie.
Welke oefeningen kan ik doen bij ischias? 
Het is vooral belangrijk dat je actief blijft en in beweging blijft. Dit is per patiënt heel verschillend, omdat je binnen je grenzen moet blijven, anders kom je weer te veel in de opgebouwde spierspanning terecht. Om slim met je klachten om te gaan is dan ook gericht advies van een fysiotherapeut onmisbaar.
Wat je bijvoorbeeld zelf kunt doen:
- Gewoontes in houding en beweging aanpassen;
- Houdingen slimmer maken;
- Kiezen voor stoelen die niet te diep en niet te klein zijn;
- Bewegen binnen de grenzen/uitstraling niet opzoeken;
- Alternatieven vinden in bewegen;
Bij al deze adviezen helpen wij je graag, zodat je precies weet wat je het beste wel en niet kunt doen bij ischias – in elke fase van je herstel.
Hoe kan ik goed slapen met ischias?
Het kan lastig zijn om een fijne houding te vinden als je last hebt van ischias. Soms doet bijvoorbeeld ook de buitenkant van de heup pijn. Sowieso kun je proberen om een kussen tussen je knieën te leggen om te kijken of dat beter gaat. Soms is een rugligging beter, maar dit is echt per persoon heel verschillend. Ook hier is maatwerkadvies van de fysiotherapeut aan te raden.
Waarin verschilt ischias van een hernia?
De kenmerken van een hernia komen sterk overeen met die van ischias. Wel is de locatie van de zenuwdruk compleet anders: bij een hernia is dat bij een zachte/gel-achtige tussenwervelschijf van de ruggenwervels. Ook treedt er bij een hernia meestal krachtsverlies op.
Is er een operatie nodig bij ischias?
Als vastgesteld is dat je last hebt van ischias wordt een operatie afgeraden. Uit de medische literatuur blijkt dat de situatie vaak niet verbetert door een operatie. Laat je altijd adviseren door je huisarts en fysiotherapeut.