Knieklachten komen vaak voor: het zijn vervelende en vaak langdurige blessures aan je kniegewricht, banden en spieren. De klachten kunnen acuut ontstaan na een trauma, bijvoorbeeld tijdens het sporten of door een ongeval. Ook kunnen ze langzaam aan de oppervlakte komen door factoren als overbelasting en leeftijd.
In drie blogs gaan we in op veelvoorkomende problemen die rondom de knie kunnen spelen:
- Meniscusletsel na draaitrauma (acuut)
- Kraakbeenletsel/artrose (niet-acuut)
- Unhappy triad (complexe knieblessure)
In onderstaand blog lees je over meniscusletsel en wat de redenen zijn om dit operatief of juist niet-operatief te behandelen. Ook krijg je een indruk van de fases waarin het herstel verloopt.
Wat is meniscusletsel?
Meniscusletsel ontstaat na een draaitrauma: je verdraait je knie tijdens een activiteit, bijvoorbeeld tijdens het skiën, voetbal of basketbal. Dit noemen we ook wel een flexie-rotatietrauma. We zien ook patiënten die door een aanrijding of een val meniscusletsel hebben opgelopen.
Opvallend bij meniscusletsel is dat je knie meteen pijn doet, maar over het algemeen pas na een paar uur dikker wordt. Ook kun je last hebben van slotklachten, je kunt je knie dan niet meer goed strekken of buigen.
Meniscusletsel noemen we acuut letsel als het ineens – door een verkeerde beweging – ontstaat. Bij niet-acuut (degeneratief) meniscusletsel daalt de schokdempende werking van de meniscus door factoren als leeftijd en overbelasting, wat tot klachten leidt. Hierover vertellen we meer in ons volgende blog.
Wat is de meniscus eigenlijk?
De meniscus zit tussen je onder- en bovenbeen en is elastisch kraakbeen. Het dient als een soort schokdemper in je knie. Ook heb je de meniscus nodig om de snelheid van je kniebeweging in goede banen te leiden. Je hebt een binnen- en buitenmeniscus.
De onderzoeken bij meniscusletsel
Of er aanvullend onderzoek nodig is, is helemaal afhankelijk van het type meniscusletsel dat je hebt opgelopen. Heeft je fysiotherapeut of medisch specialist het vermoeden dat er sprake is van aanvullend letsel, zoals kraakbeen- en/of kruisbandschade, dan kan er eerst een MRI worden gemaakt. Als er sprake is van geïsoleerd meniscusletsel (dus zonder aanvullend letsel) dan heeft een MRI niet altijd meerwaarde. Een echo kan in de eerste fase ook van toegevoegde waarde zijn om te hoeveelheid vocht te beoordelen in de knie. Ook kunnen via echografie de kniepezen en binnen- en buitenbanden betrouwbaar in kaart gebracht worden.
Moet ik geopereerd worden aan mijn meniscus?
Bij acuut meniscusletsel is er een scheur ontstaan in je meniscus. In sommige gevallen zijn ook het kraakbeen en/of de banden aangedaan. Of je geopereerd moet worden hangt af van de vraag wat de kwaliteit van het kraakbeen is en of er sprake is van gecombineerd letsel. Hiermee bedoelen we dat je bijvoorbeeld zowel schade hebt aan de meniscus als aan de banden.
De fysiotherapeut onderzoekt via functietesten welk type meniscusletsel je hebt en of er aanvullend onderzoek nodig is. De fysiotherapeut stuurt je door naar de orthopeed:
- Bij gecombineerd letsel: de kans op het slagen van een conservatief (niet-operatief) traject is klein;
- Als je last hebt van slotklachten, waardoor je je knie niet kunt strekken;
- Bij blijvende pijnklachten na een conservatieve (niet-operatieve) behandeling.
Als je geopereerd moet worden, dan hecht de orthopeed de meniscus (meniscopexie) of hij verwijdert een deel van de meniscus (menisectomie). Dit is per patiënt verschillend.
Het voordeel van een meniscushechting (meniscopexie) is dat je de meniscus behoudt, waardoor er later minder kans is op kraakbeenschade/artrose. Het nadeel is dat je de knie 4 tot 6 weken na de operatie niet mag belasten, dus het herstel na de operatie duurt langer. Na een menisectomie mag je direct belasten en herstel je snel. Het nadeel is dat je sneller kans hebt op kraakbeenschade, omdat de schokdempende werking van de meniscus ontbreekt. Uiteraard streven orthopeden er altijd naar om een zo klein mogelijk deel van de meniscus te verwijderen om dit risico te verkleinen.
Onderzoek heeft uitgewezen dat bij geïsoleerd meniscusletsel meestal dezelfde resultaten worden behaald met een fysiotherapie behandeling (conservatief) als met een operatieve behandeling.
Hoe lang duurt herstel na een meniscusblessure?
Zowel bij conservatief beleid (niet opereren) als na een operatie duurt het herstel 3 tot 6 maanden. Dit is van veel factoren afhankelijk, zoals je conditie voorafgaande aan het letsel en je doelstellingen. Daarnaast hangt de herstelduur samen met de vraag of je meniscus is gehecht of dat er een deel is verwijderd. Bij gecombineerd letsel duurt het herstel ook langer.
Hoe ziet het hersteltraject eruit bij meniscusletsel?
Het fysiotherapeutisch traject is in drie fasen op te delen:
- De eerste fase is gericht op het behandelen en herstellen van je functionaliteit en mobiliteit. Ook is het belangrijk om in deze fase de pijn te stabiliseren. Hiermee wordt de basis gelegd om te kunnen starten met oefentherapie.
- In de tweede fase werk je aan je spierfuncties en looppatroon. De nadruk ligt hierbij op de techniek en het verantwoord opbouwen aan je mobiliteit. Dit koppelt je fysiotherapeut altijd aan je doelstellingen op het gebied van je werk en favoriete sport.
- Return to sport – return to play: je werkt aan je terugkeer naar je favoriete sport. Dit doen we in overleg met je trainer/sportclub, zodat je verantwoord werkt aan je opbouw op het sportveld of in de sportschool. In het terugkeren naar je favoriete sport als breedtesporter of topsporter zijn we expert.
Soms komt het voor dat het herstel tijdens het traject niet genoeg vooruitgaat of instabiliteit een probleem vormt. Je fysiotherapeut zal dan tijdig aan de bel trekken en je doorverwijzen naar een medisch specialist.
Lees ook onze andere blogs: Kraakbeenletsel en Unhappy triad.