Een ongelukkige misstap zit in een klein hoekje. Een enkelverzwikking, ook wel enkelverstuiking genoemd, is een veelvoorkomende blessure waarbij de enkelbanden oprekken of scheuren. Deze ontstaat door een acute forse kracht op de enkelbanden, wanneer de enkel naar buiten klapt en de voet naar binnen (inversietrauma).
In dit blog lees je meer over het ontstaan en de gradaties van een enkelverzwikking en hoe je zo goed mogelijk kunt herstellen.
De anatomie van je enkel
Het enkelgewricht – dat bestaat uit het scheenbeen, kuitbeen en een klein bot – krijgt stabiliteit door de spieren en banden die eromheen liggen. Het gewricht wordt beschermd door het gewrichtskapsel.
Sommige mensen hebben van nature of door training sterke enkelbanden, anderen hebben last van instabiele enkelbanden, wat de kans op een enkelverzwikking verhoogt.
Bron: Anatomie van de voet – Slingeland Ziekenhuis
Hoe ontstaat een verzwikte enkel?
Een enkelverzwikking ontstaat door een acuut moment, bijvoorbeeld tijdens het sporten of als je met je voet/enkel misstapt. Dit noemen we ook wel “door je enkel gaan”.
Door de acute verkeerde beweging – waarbij de voet naar binnen beweegt – komt er veel kracht op de buitenbanden van de enkel te staan. Als de buitenbanden deze forse kracht te verwerken krijgen, kunnen deze beschadigd raken en (af)scheuren.
De gradaties van een enkelverzwikking
Niet elke enkelverzwikking is even ernstig. De fysiotherapeut of huisarts zal je blessure goed onderzoeken en de behandeling hierop afstemmen.
We onderscheiden drie gradaties in inversietrauma’s:
- Eerstegraads: de enkelband is licht opgerekt, er zijn een aantal kleine scheurtjes ontstaan;
- Tweedegraads: de enkelband is flink opgerekt, ernstig beschadigd of helemaal afgescheurd;
- Derdegraads: meerdere enkelbanden zijn volledig afgescheurd.
Wat voel ik bij een verzwikte enkel?
Bij een enkelverzwikking passen klachten als:
- Directe, hevige pijn in de enkel;
- Zwelling en verkleuring aan de enkel door een gesprongen bloedvat;
- Stijfheid door de zwelling;
- Het niet (goed) kunnen belasten van de enkel;
- Soms hoor je een klikkend of knappend geluid.
EHBE: Eerste hulp bij een enkelverstuiking
Onderneem na je verzwikking direct actie om de gevolgen zoveel mogelijk te beperken:
- Koel het aangedane gebied, hierdoor wordt de bloeduitstorting geremd. Ook verdooft het de pijn en stimuleert het de vochtafvoer.
- Als er mogelijk sprake is van een botbreuk of een bloeding, dan moet je juist niet koelen.
- Kun je niet op je voet staan? Neem contact op met je huisarts om een breuk uit te sluiten.
Artsen en fysiotherapeuten passen een specifieke onderzoeksmethode toe – ook wel de Ottawa Ankle Rules genoemd – om te bepalen of een röntgenfoto noodzakelijk is.
Dit houdt in dat een arts of fysiotherapeut controleert onder meer:
- Of je pijn hebt bij het knijpen in het scheen- of kuitbeen.
- Of je pijn hebt bij aanraking van specifieke enkelpunten zoals:
- Achterkant onderbeen, net boven de enkel.
- Binnenkant enkel, net boven de enkelknobbel.
- Buitenkant enkel, net boven de enkelknobbel.
- Of je vier stappen kunt zetten, zowel direct na het voorval als tijdens het onderzoek.
Fysiotherapie na een enkelverstuiking
De fysiotherapeut stemt de maatwerkbehandeling af op de gradatie van het inversietrauma en jouw specifieke doelen. Ook is het van belang om te weten of je al eerder door je enkel bent gegaan, want je kunt te maken hebben met enkelinstabiliteit. Hierop kunnen we ook gericht trainen.
De fysiotherapeutische behandeling bij een verzwikte enkel is opgedeeld in drie fases:
- Onze fysiotherapeuten beoordelen je blessure direct na het voorval. We beginnen met het mobiliseren van de enkel in rust. Als het meerwaarde biedt, past de therapeut echografie toe om de ernst van de schade te bepalen. Eventueel tapen we de enkel in voor meer stabiliteit en om de banden rust te geven.
- In de tweede fase is je enkel belastbaar. Via een maatwerk behandelprogramma wordt je enkel sterker en stabieler en verbetert de coördinatie.
- In de laatste, sport specifieke fase begeleiden onze sportfysiotherapeuten je om verantwoord terug te keren in je favoriete sport. Een van de onderdelen is veldrevalidatie, wat wij goed in overleg met je sportclub en trainer doen.
Neem vrijblijvend contact op voor advies bij een verzwikte enkel of het maken van een afspraak.